DE DOOD VAN PETER – EEN STADSWANDELING DEEL 2

 

–

“𝘚𝘰𝘮𝘴 𝘭𝘪𝘫𝘬𝘵 𝘮𝘢𝘢𝘵𝘴𝘤𝘩𝘢𝘱𝘱𝘦𝘭𝘪𝘫𝘬𝘦 𝘷𝘰𝘰𝘳𝘶𝘪𝘵𝘨𝘢𝘯𝘨 𝘦𝘦𝘯 𝘰𝘮𝘨𝘦𝘬𝘦𝘦𝘳𝘥 𝘰𝘯𝘨𝘦𝘭𝘶𝘬, 𝘸𝘢𝘢𝘳𝘣𝘪𝘫 𝘥𝘦 𝘬𝘢𝘳𝘢𝘬𝘵𝘦𝘳𝘪𝘴𝘵𝘪𝘦𝘬𝘦 𝘥𝘦𝘶𝘬𝘦𝘯 𝘦𝘯 𝘬𝘳𝘢𝘴𝘴𝘦𝘯 𝘷𝘢𝘯 𝘩𝘦𝘵 𝘣𝘦𝘴𝘵𝘢𝘢𝘯 𝘸𝘰𝘳𝘥𝘦𝘯 𝘸𝘦𝘨𝘨𝘦𝘱𝘰𝘦𝘵𝘴𝘵 𝘵𝘰𝘵 𝘦𝘦𝘯 𝘴𝘱𝘪𝘦𝘨𝘦𝘭𝘨𝘭𝘢𝘥 𝘰𝘱𝘱𝘦𝘳𝘷𝘭𝘢𝘬 𝘸𝘢𝘢𝘳𝘰𝘱 𝘫𝘦 𝘣𝘪𝘫 𝘥𝘦 𝘨𝘦𝘳𝘪𝘯𝘨𝘴𝘵𝘦 𝘮𝘪𝘴𝘴𝘵𝘢𝘱 𝘨𝘦𝘯𝘢𝘥𝘦𝘭𝘰𝘰𝘴 𝘰𝘯𝘥𝘦𝘳𝘶𝘪𝘵 𝘨𝘢𝘢𝘵.“

–

“𝘏𝘦𝘺 𝘗𝘦𝘦𝘵, 𝘰𝘶̀𝘸𝘦 𝘣𝘭𝘰𝘦𝘥𝘻𝘶𝘪𝘨𝘦𝘳!“

De joviale begroeting schalt over een zonovergoten Oosterpark. De letter ‘z’ uitgesproken als een langgerekte sis die doet denken aan een leeglopend ventiel, de ‘ui’ als een uitgeputte misthoorn die zijn laatste adem uitblaast. De stem is schor, aangetast door jaren van rook en bier.

 

Het is het oude Amsterdamse accent, dat langzaam verdwijnt uit de wijk. Woorden als 𝘨𝘢𝘣𝘣𝘦𝘳, 𝘨𝘢𝘫𝘦𝘴, 𝘮𝘦𝘪𝘦𝘳, 𝘮𝘢𝘻𝘻𝘦𝘭, 𝘴𝘫𝘰𝘦𝘨𝘦, 𝘢𝘤𝘩𝘦𝘯𝘦𝘣𝘣𝘪𝘴𝘫, 𝘭𝘶𝘭𝘪𝘫𝘻𝘦𝘳, 𝘱𝘦𝘯𝘰𝘻𝘦 en 𝘴𝘤𝘩𝘪𝘫𝘵𝘭𝘶𝘪𝘴 mengen zich met het Duits, Italiaans, Frans en Engels van voorbijkomende expats en uitwisselingsstudenten. Knappe mensen in mooie kleren, met snelle fietsen en strakgespannen sportoutfits om hun feilloos afgetrainde lijven. De stad, ooit een verzameling van volksbuurten, verandert in een ansichtkaart vol Airbnb’s en speciality 𝘤𝘰𝘧𝘧𝘦𝘦 bars. Toch houdt hier het oude Mokum stand.

 

Peter zit op zijn vaste stekkie in het park, zijn rode scootmobiel scheef geparkeerd tegen de rand van het bankje. Ik zeg bewust 𝘩𝘦𝘵 bankje, want het is nooit een ander bankje waar de groep zich verzamelt. Altijd dat bankje, naast ‘de Krul’, de anderhalf meter hoge, spiraalvormige, staalplaten urinoir die door de mannen wordt gebruikt om zichzelf te verlossen van de liters goedkoop Hollandia-bier of stiekeme doses jajem.

 

Ze mengen de jenever met merkloze cola in afgedankte plastic flessen, een verwoede poging om de stadswachten, die het alcoholverbod in het park moeten handhaven, te misleiden. Maar iedereen weet wat er in die flessen zit.

 

‘De Krul’ is een monument geworden, een overblijfsel van een tijd waarin mannen als Peter nog niet werden weggekeken, waarin hun dronkenschap nog werd beschouwd als een stadsgezicht in plaats van een overlastmelding. Twee maanden geleden had de gemeente een splinternieuw sanitair complexje neergezet in het park—met automatische kranen en design-tegeltjes—maar de Krul bleef staan. Althans, vooralsnog.

 

De Ferrari-stickers die Peter ooit op zijn scootmobiel plakte, zijn half afgescheurd, verbleekt door de regen en de tijd. Eens felrood, nu schilferig en vergaan, als een slecht onderhouden grafsteen. Zijn vingers tikken onbewust op de armleuning voordat hij een saffie opsteekt. De aansteker knipt, een vlammetje flakkert kort en sterft weer uit. Hij probeert het nog een keer. Zijn handen trillen licht, of van de ouderdom, of van iets anders.

 

“𝘏𝘰𝘦 𝘭𝘢𝘯𝘨 𝘣𝘦𝘯 𝘫𝘦 𝘢𝘭 𝘤𝘭𝘦𝘢𝘯, 𝘗𝘦𝘦𝘵?” vraagt Henk, een van zijn vrienden. Zijn scootmobiel is een blauwe Galaxy 2. Hij is trots op dat ding. Heeft ‘m opgetuigd met vlaggetjes van Ajax en voetbalclubs die allang niet meer in de Eredivisie spelen. Een transistorradio hangt met behulp van ducttape aan het stuur, krakend van de statische storing, maar als het signaal sterk genoeg is, speelt de muziek uit een tijd waarin de mannen nog dachten dat het leven hen beter gezind zou zijn.

 

“𝘞𝘢𝘢𝘳 𝘻𝘢𝘵 𝘫𝘦?”

 

Peter trekt aan zijn saffie en blaast de rook uit, langzaam, genietend. “𝘉𝘪𝘫 𝘥𝘦 𝘑𝘦𝘭𝘭𝘪𝘯𝘦𝘬 𝘪𝘯 𝘈𝘮𝘦𝘳𝘴𝘧𝘰𝘰𝘳𝘵” Hij grinnikt. “𝘌𝘳 𝘸𝘢𝘳𝘦𝘯 𝘵𝘸𝘦𝘦 𝘸𝘪𝘫𝘷𝘦𝘯, 𝘥𝘶𝘯 𝘫𝘰𝘯𝘨𝘦, 𝘯𝘪𝘦𝘵 𝘯𝘰𝘳𝘮𝘢𝘢𝘭.”

 

“𝘑𝘶𝘯𝘬𝘪𝘦𝘴 𝘻𝘦𝘬𝘦𝘳?”

 

“𝘕𝘦𝘦, 𝘢𝘯𝘰𝘳𝘦𝘹𝘪𝘢.”

 

Zijn vrienden kijken hem even aan. Iemand neemt een slok uit een colafles.

“𝘖𝘩 𝘫𝘢.”, bromt Henk uiteindelijk. “𝘋𝘢𝘵 𝘬𝘢𝘯 𝘵𝘦𝘨𝘦𝘯𝘸𝘰𝘰𝘳𝘥𝘪𝘨 𝘰𝘰𝘬.”

 

“𝘛𝘪𝘫𝘥𝘦𝘯 𝘷𝘦𝘳𝘢𝘯𝘥𝘦𝘳𝘦𝘯, 𝘗𝘦𝘦𝘵.” mompelt een ander, alsof het een vaststaand feit is, iets waarover niet te discussiëren valt.

 

Het normaal eindeloze gelul wordt onderbroken door een liedje uit Kees zijn radio. 𝘓𝘦𝘢𝘵𝘩𝘦𝘳 𝘢𝘯𝘥 𝘓𝘢𝘤𝘦. Stevie Nicks’ en Don Henleys’ stemmen snijden door de damp van tabak die voorbijschuivende yuppen doet hoesten.

 

“𝘚𝘰𝘮𝘦𝘵𝘪𝘮𝘦𝘴 𝘐’𝘮 𝘢 𝘴𝘵𝘳𝘰𝘯𝘨 𝘮𝘢𝘯, 𝘴𝘰𝘮𝘦𝘵𝘪𝘮𝘦𝘴 𝘐 𝘤𝘳𝘺…“

 

Niemand zegt iets. De muziek neemt het even over.

 

–

 

Ik had Peter ooit leren kennen toen ik gitaar aan het spelen was in het park. Hij had daar gezeten, met zijn smerige stoffen tas. Had pinda’s gegeten zoals hij altijd deed, de duiven, met hun beschadigde poten schuifelend over het asfalt hadden de restjes opgepikt.

 

Uit die tas had hij een mondharmonica gehaald, een oude Höhner in Es. Mondharmonica’s hebben vaak maar één toonsoort, en Es was voor mij een lastige om zomaar iets bij te spelen. Maar ik had ‘m opgepakt. Ik had een akkoord gezocht, een toonladder over zijn geblazen noten gelegd. Het was een onvergetelijk moment geworden.

 

Zijn rosse baard was doorvlochten met grijze haren, een warrige vacht van iemand die zich allang niet meer scheert voor wie dan ook. Zijn mond, ingevallen door jaren van drank, verborg een gebit dat niet meer compleet was.

 

Maar als hij blies op die harmonica, klonk hij als iemand die het leven had gezien en er alsnog muziek uit wist te trekken. Hij had tatoeages op zijn vingers, maar hoe goed ik ook keek, ik kon niet meer lezen wat er ooit had gestaan.

 

“𝘐𝘬 𝘩𝘦𝘣 𝘮𝘦 𝘸𝘦𝘭 𝘦𝘦𝘯𝘴 𝘱𝘳𝘰𝘣𝘦𝘳𝘦𝘯 𝘥𝘰𝘰𝘥 𝘵𝘦 𝘻𝘶𝘪𝘱𝘦𝘯.“ Had Peter me toen uit het niets toevertrouwd.

 

“𝘔𝘢𝘢𝘳 𝘦𝘳 𝘸𝘢𝘴 𝘵𝘦 𝘸𝘦𝘪𝘯𝘪𝘨 𝘳𝘶𝘪𝘮𝘵𝘦 𝘰𝘱 𝘦𝘦𝘯 𝘣𝘪𝘦𝘳𝘷𝘪𝘭𝘵𝘫𝘦 𝘰𝘮 𝘮𝘪𝘫𝘯 𝘢𝘧𝘴𝘤𝘩𝘦𝘪𝘥𝘴𝘣𝘳𝘪𝘦𝘧 𝘵𝘦 𝘴𝘤𝘩𝘳𝘪𝘫𝘷𝘦𝘯. 𝘋𝘪𝘦 𝘱𝘭𝘦𝘶𝘳𝘪𝘴 𝘥𝘪𝘯𝘨𝘦𝘯 𝘻𝘪𝘫𝘯 𝘵𝘦 𝘬𝘭𝘦𝘪𝘯. 𝘌𝘯 𝘪𝘬 𝘩𝘢𝘥 𝘵𝘦 𝘸𝘦𝘪𝘯𝘪𝘨 𝘬𝘰𝘱𝘴𝘵𝘰𝘰𝘵𝘫𝘦𝘴 𝘰𝘮 𝘮𝘦𝘻𝘦𝘭𝘧 𝘯𝘢𝘢𝘳 𝘥𝘦 𝘨𝘢𝘭𝘭𝘦𝘮𝘪𝘦𝘻𝘦𝘯 𝘵𝘦 𝘩𝘦𝘭𝘱𝘦𝘯.“

“𝘓𝘢𝘵𝘦𝘳 𝘸𝘢𝘴 𝘪𝘬 𝘪𝘯 𝘮’𝘯 𝘴𝘢𝘴, 𝘩𝘦𝘵 𝘸𝘢𝘴 𝘦𝘦𝘯 𝘸𝘦𝘦𝘬 𝘷𝘰𝘰𝘳 𝘥𝘦 𝘭𝘦𝘯𝘵𝘦 𝘨𝘦𝘸𝘦𝘦𝘴𝘵, 𝘦𝘯 𝘵𝘰𝘦𝘯 𝘥𝘦 𝘻𝘰𝘯 𝘸𝘦𝘦𝘳 𝘣𝘦𝘨𝘰𝘯 𝘵𝘦 𝘴𝘤𝘩𝘪𝘫𝘯𝘦 𝘦𝘯 𝘪𝘬 𝘮𝘪𝘫𝘯 𝘨𝘢𝘣𝘣𝘦𝘳𝘴 𝘸𝘦𝘦𝘳 𝘻𝘢𝘨 𝘪𝘯 𝘩𝘦𝘵 𝘱𝘢𝘳𝘬, 𝘸𝘢𝘴 𝘪𝘬 𝘣𝘭𝘪𝘫 𝘥𝘢𝘵 𝘪𝘬 𝘯𝘰𝘨 𝘭𝘦𝘦𝘧𝘥𝘦 𝘮𝘢𝘯.“

 

De diepe groeven in zijn gezicht hadden zich even ontspannen.

 

“𝘛𝘰𝘦𝘯 𝘥𝘦 𝘦𝘦𝘳𝘴𝘵𝘦 𝘮𝘦𝘪𝘥 𝘭𝘢𝘯𝘨𝘴 𝘬𝘸𝘢𝘮 𝘫𝘰𝘨𝘨𝘦𝘯, 𝘸𝘪𝘴𝘵 𝘪𝘬 𝘩𝘦𝘵 𝘸𝘦𝘦𝘳.“

 

“𝘡𝘦 𝘬𝘶𝘯𝘯𝘦𝘯 𝘮𝘦 𝘢𝘭𝘭𝘦𝘴 𝘢𝘧𝘯𝘦𝘮𝘦𝘯. 𝘔’𝘯 𝘨𝘦𝘭𝘥. 𝘔’𝘯 𝘥𝘢𝘬. 𝘈𝘭𝘭𝘦𝘴. 𝘔𝘢𝘢𝘳 𝘩𝘦𝘵 𝘖𝘰𝘴𝘵𝘦𝘳𝘱𝘢𝘳𝘬 𝘬𝘳𝘪𝘫𝘨𝘦𝘯 𝘻𝘦 𝘮𝘦 𝘯𝘪𝘦𝘵 𝘶𝘪𝘵. 𝘔’𝘯 𝘨𝘢𝘣𝘣𝘦𝘳𝘴 𝘬𝘶𝘯𝘯𝘦𝘯 𝘻𝘦 𝘮𝘦 𝘯𝘪𝘦𝘵 𝘢𝘧𝘯𝘦𝘮𝘦𝘯. 𝘋𝘦 𝘧𝘭𝘢𝘶𝘸𝘦 𝘨𝘳𝘢𝘱𝘱𝘦𝘯 𝘷𝘢𝘯 𝘮’𝘯 𝘮𝘢𝘵𝘦𝘯. 𝘈𝘭 𝘩𝘦𝘣 𝘪𝘬 𝘻𝘦 𝘥𝘶𝘪𝘻𝘦𝘯𝘥 𝘬𝘦𝘦𝘳 𝘨𝘦𝘩𝘰𝘰𝘳𝘥. 𝘋𝘢𝘵 𝘬𝘶𝘯𝘯𝘦𝘯 𝘻𝘦 𝘮𝘦 𝘯𝘪𝘦𝘵 𝘢𝘧𝘯𝘦𝘮𝘦𝘯.“

 

Peter was een schuinsmarcheerder, een kunstenaar, een muzikant. Al was zijn lievelingsinstrument het drankorgel. Daarin was hij al lang geleden cum laude afgestudeerd.

 

“𝘡𝘦 𝘥𝘦𝘯𝘬𝘦𝘯 𝘴𝘰𝘮𝘴 𝘥𝘢𝘵 𝘪𝘬 𝘭𝘶𝘪 𝘣𝘦𝘯, 𝘮𝘢𝘢𝘳 𝘪𝘬 𝘣𝘦𝘯 𝘯𝘪𝘦𝘵 𝘥𝘰𝘮 𝘰𝘧 𝘭𝘶𝘪. 𝘐𝘬 𝘣𝘦𝘯 𝘦𝘦𝘯 𝘴𝘵𝘳𝘪𝘫𝘥𝘦𝘳. 𝘡𝘦 𝘬𝘦𝘯𝘯𝘦 𝘮𝘦 𝘳𝘶𝘨 𝘰𝘱, 𝘩𝘦𝘭𝘦𝘮𝘢𝘢́𝘭 𝘴𝘤𝘩𝘳𝘢𝘢𝘭𝘩𝘢́𝘯𝘻𝘦𝘯!”

 

De vonkeling in zijn ogen, twee robijnen die een eeuwig zonlicht weerkaatsten in zijn door het leven vervallen geraakte lichaam. Het had me diep ontroerd.

 

–

 

Maar ook strijders sterven. En ik zal het beeld nooit vergeten toen ik later dat jaar weer door het park liep, mijn gitaar op mijn rug. In de verte had ik door een gordijn van motregen het tafereel zien opdoemen.

 

De mannen in hun scootmobielen hadden een kring gemaakt met in het midden Peters rode vehikel. Leeg. Overladen met blikken bier en pakjes shag.

Ze hadden tussen hun schuine grappen door gehuild.

 

Henk had Peter gisteren gevonden. Een gelukzalige glimlach op zijn gezicht. Z’n hoofd omhoog, richting de hemel, alsof ie met die ouwe God zat te onderhandelen of ie misschien nog een laatste biertje mocht.

 

Peter was 𝘩𝘦𝘵 𝘩𝘰𝘦𝘬𝘪𝘦 𝘰𝘮𝘨𝘦𝘨𝘢𝘢𝘯, 𝘩𝘢𝘥 𝘩𝘦𝘵 𝘭𝘰𝘰𝘥𝘫𝘦 𝘨𝘦𝘭𝘦𝘨𝘥, 𝘸𝘢𝘴 𝘥𝘦 𝘱𝘪𝘫𝘱 𝘶𝘪𝘵𝘨𝘦𝘨𝘢𝘢𝘯. 𝘏𝘪𝘫 𝘩𝘢𝘥 𝘦𝘦𝘯 𝘦𝘯𝘬𝘦𝘭𝘵𝘫𝘦 𝘗𝘭𝘢𝘯𝘵𝘢𝘨𝘦 𝘔𝘪𝘥𝘥𝘦𝘯𝘭𝘢𝘢𝘯 𝘨𝘦𝘯𝘰𝘮𝘦𝘯, 𝘩𝘢𝘥 𝘻𝘪𝘫𝘯 𝘴𝘤𝘩𝘰𝘦𝘯𝘭𝘦𝘱𝘦𝘭 𝘪𝘯𝘨𝘦𝘭𝘦𝘷𝘦𝘳𝘥, 𝘸𝘢𝘴 𝘷𝘰𝘰𝘳 𝘗𝘢𝘮𝘱𝘶𝘴 𝘨𝘢𝘢𝘯 𝘭𝘪𝘨𝘨𝘦𝘯 𝘦𝘯 𝘸𝘢𝘴 𝘯𝘪𝘦𝘵 𝘮𝘦𝘦𝘳 𝘰𝘱𝘨𝘦𝘴𝘵𝘢𝘢𝘯.

 

Henks radio kraakte even.

 

En toen, door de regen heen, de laatste woorden die hij nooit zelf had kunnen zeggen:

 

“𝘎𝘪𝘷𝘦 𝘵𝘰 𝘮𝘦 𝘺𝘰𝘶𝘳 𝘭𝘦𝘢𝘵𝘩𝘦𝘳, 𝘵𝘢𝘬𝘦 𝘧𝘳𝘰𝘮 𝘮𝘦 𝘮𝘺 𝘭𝘢𝘤𝘦…“

 

De tijden veranderen. Maar zolang er een Krul staat, zolang er een fles cola niet écht cola is, zolang iemand op een bankje nog een saffie opsteekt… blijft Peter hier. Niet alleen als een herinnering. Maar als een echo van Mokum, die ergens tussen de bomen oneindig nagalmt.